आपण पाहिलेच आसेल आपले मित्र आपले नातेवाईक अशा घोटाळ्यात(scam) अडकले असतील.ज्यात त्यांचे हजारो रुपयांचे नुकसान झाले.घोटाळेबाजांकडून फसवणे.अनेकदा जेव्हा आपण घोटाळ्यांबद्दल ऐकतो,अशा घोटाळ्यांना फक्त कमी शिक्षित आणि अशिक्षितच बळी पडतात.पण विशिष्ट परिस्थितीत,योग्य वेळ दबाव आणि मानसिक दबाव असताना या घोटाळ्यात कोणीही अडकू शकतो, व्यक्तीचा शैक्षणिक स्तर काहीही असो.
हे घोटाळे नेमके कसे बाहेर काढले जातात?
आणि या घोटाळ्यांपासून तुम्ही कसे सुरक्षित राहू शकता?
तर चला मग जाणुन घेवूया ऑनलाइन पेमेंट घोटाळे(Online Payment Scams). आपण पाहणार आहोत की हे घोटाळे कसे केले जातात, साधारण हे घोटाळे online payment मध्ये केले जातात ते म्हणजे Paytm, Google pay, Phone pay म्हणजेच यू पी आय (UPI) द्वारे केले जाणारे पैसे ची देवाण घेवाण.
यू पी आय (UPI) म्हणजे काय?
UPI म्हणजे युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस.नॅशनल पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडियाने विकसित केलेले हे ॲप आहे.याचा वापर करून पैसे सहज ट्रान्सफर करता येतात.एका बँक खात्यातून दुसऱ्या बँक खात्यात.फक्त एक फोन वापरून.तुम्ही याला सिंगल-विंडो मोबाइल पेमेंट सिस्टम म्हणून विचार करू शकता.त्याचा फायदा असा आहे की कोणतेही बँक तपशील प्रविष्ट करण्याची आवश्यकता नाही किंवा संवेदनशील माहिती प्रणाली जेव्हा तुम्हाला पैसे ट्रान्सफर करावे लागतील.हे 24x7 काम करते.सर्व बँकांद्वारे समर्थित आणि त्याला सर्व प्रमुख बँकां सोबत काम करते.जसे एसबीआय, आयसीआयसीआय, ॲक्सिस बँक, एचडीएफसी बँक, पंजाब नॅशनल बँक इत्यादी बँक.ते सर्व UPI चे सोबत काम करतात.
UPI मुळे पैसे ट्रान्सफर करणे खूप सोपे झाले आहे.मात्र घोटाळ्यांची व्याप्तीही वाढली आहे.आणि जे घोटाळे होतात ते अनेकदा त्यात third party apps चा समावेश होतो.जसे की Google Pay, PhonePe, PayTM, FreeCharge, Mobikwik.हे ॲप वापरण्यासाठी, तुम्हाला साधारणपणे तुमच्या बँकेची पडताळणी करावी लागेल.ते ॲपवर UPI आयडी जनरेट करते.या UPI आयडीचा वापर करून तुम्ही व्यवहार करू शकता.पैसे हस्तांतरित करण्याची प्रक्रिया सुरक्षित करण्यासाठी,हे ॲप्स तुम्हाला 4-अंकी UPI पिन तयार करण्यास सूचित करतात,आणि जेव्हाही तुम्ही व्यवहार सुरू करता तेव्हा तुम्हाला प्रवेश करण्यास सांगितले जाईल हा UPI पिन,आणि तुम्हाला फक्त दुसरी गोष्ट हवी आहे तुम्ही पैसे पाठवत असलेल्या व्यक्तीचा आभासी पत्ता बाकी कशाची गरज नाही. बर्याचदा, हे करणे सोपे होते QR कोडद्वारे.जर तुम्हाला दुकानदाराकडे पैसे पाठवायचे असतील,तर ते तुम्हाला QR कोड स्कॅन करण्यास सांगतील,आणि नंतर तुम्ही 4-अंकी पिन टाकल्यावर, पैसे त्यांना पाठवले जातील.ही सोपी प्रक्रिया वापरून,स्कॅमरला काय आवश्यक आहे? त्याला फक्त तुम्हाला त्याचा QR कोड स्कॅन करायला लावायचा आहे,एकदा तुम्ही स्कॅमरचा QR कोड स्कॅन केला आणि तुमचा 4-अंकी पिन प्रविष्ट केला,पैसे काढून घेतले जातात.किती पैसे घ्यायचे आहेत याची माहिती QR कोडमध्ये असते.ॲप तुम्हाला एकदा विचारेल तुम्हाला पैशाची रक्कम पाठव्याची आहे का,एकदा तुम्ही 'पे' वर क्लिक केले की पैसे पाठवले जातात.
या घोटाळ्यांपासून आपण सुरक्षित कसे राहू शकतो.
ऑनलाइन पेमेंट घोटाळे,QR कोड घोटाळे,तुम्हाला फक्त त्यांचे मूलभूत ज्ञान असणे आवश्यक आहे.एक गोष्ट लक्षात ठेवा,जेव्हा तुम्ही एखाद्याला पैसे पाठवत आहात,तुम्ही तुमच्या बँकेतून एखाद्याला पैसे देत आहात,तरच तुम्हाला तुमचा पिन टाकावा लागेल.जर तुम्हाला कोणाकडून पैसे घ्यायचे असतील,तेव्हा तुम्हाला कोणताही पिन टाकावा लागणार नाही.सर्व UPI घोटाळ्यांमागील हा मुख्य मुद्दा आहे.लक्षात ठेवा की घोटाळे करणारे तुम्हाला पटवून देण्यासाठी वेगवेगळे मार्ग वापरतील,आणि लक्ष्यात ठेवा कधीही कोणालाही आपला OTP सांगू नका.
टिप्पणी पोस्ट करा